Θερινό Ηλιοστάσιο: 21 Ιουνίου 2015
Η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου
Θερινό Ηλιοστάσιο: Στο βόρειο
ημισφαίριο, ο Ήλιος θα βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του στον ουρανό
και η μέρα θα έχει την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους
Για πολλούς το καλοκαίρι ήδη ξεκίνησε, όμως από
αστρονομική άποψη αυτό θα συμβεί την Κυριακή 21 Ιουνίου το απόγευμα
-συγκεκριμένα στις 19:39 ώρα Ελλάδος- οπότε θα συμβεί το θερινό ηλιοστάσιο,
το οποίο θα εγκαινιάσει και τυπικά την έναρξη του καλοκαιριού στο βόρειο
ημισφαίριο, όπου ανήκει και η χώρα μας. Την ίδια περίπου στιγμή, στο νότιο
ημισφαίριο θα συμβεί το χειμερινό ηλιοστάσιο και έτσι θα αρχίσει ο χειμώνας. Αυτό σημαίνει ότι ο ήλιος θα βρεθεί στο υψηλότερο
σημείο του στον ουρανό και η ημέρα θα έχει την μεγαλύτερη διάρκεια μέσα στο
έτος. Παράλληλα, στο νότιο ημισφαίριο ξεκινά και επίσημα ο χειμώνας με την
έναρξη του χειμερινού ηλιοστάσιου. Από την Κυριακή 22 Ιουνίου οι
ημέρες θα αρχίσουν σταδιακά να μικραίνουν. Για
το θερινό ηλιοστάσιο και οι τρεις μεγάλες συνιστώσες του
Χριστιανισμού (Ορθόδοξοι, Καθολικοί και Προτεστάντες) εορτάζουν τη γέννηση του
Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή στις 23 ή στις 24 Ιουνίου, γνωστή στην Ελλάδα ως
εορτή του «Αϊ-Γιάννη του Φανιστή», αρκετά σημαντική ώστε σε κάποια μέρη
(Σωζόπολις Ανατ. Ρωμυλίας) ολόκληρος ο
Ιούνιος να αναφέρεται ως «Αϊγιαννίτης». Στις βορειότερες χώρες, όπου οι
μεταβολές της πορείας του ήλιου είναι ευκολότερα αντιληπτές από ό,τι στην
Ελλάδα, οι σχετικές τελετές επικρατούσαν από τη χαραυγή ήδη του πολιτισμού. Το
αρχαιότερο ίσως σχετικό μνημείο είναι το Στόουνχεντζ στη Μεγάλη Βρετανία………..
Ηλιοστάσιο
Δύο γραφικές παραστάσεις που δείχνουν το ποσό του νακλώμενου ηλιακού φωτος κατά το βόρειο και το νότιο θερινό ηλιοστάσιο αντιστοίχως (σε W/ m²).
Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την
οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται
στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο συμβαίνει
κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν. Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να
βρίσκεται στο ψηλότερο ή στο χαμηλότερο σημείο (ετήσιο ) του ουρανού που
βρίσκεται ποτέ το μεσημέρι, όπως εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της
Γης. Η ημέρα του ηλιοστασίου είναι είτε η μεγαλύτερη (το Καλοκαίρι-Θερινό
ηλιοστάσιο) είτε η μικρότερη (το Χειμώνα-Xειμερινό ηλιοστάσιο) μέρα του έτους
για όλες τις περιοχές της γης εκτός από τους Τροπικούς. Η λέξη προέρχεται από
το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες
πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα
βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την
ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται. Εξίσου ορθό
ετυμολογικώς είναι και το συνώνυμο «ηλιοτρόπιο»(βλ.
παρακάτω, Πολιτιστικές επιδράσεις και λαογραφία). Με την ευρύτερη σημασία, ο
όρος «ηλιοστάσιο» σημαίνει και την ημέρα που παρατηρείται αυτό το φαινόμενο,
δύο φορές τον χρόνο, τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο. Τα ηλιοστάσια, όπως και οι ισημερίες, συνδέονται αναπόσπαστα με τις εποχές του έτους. Σε
κάποιες χώρες ή γλώσσες θεωρείται ότι αρχίζουν ή διαχωρίζουν τις εποχές, ενώ σε
άλλες θεωρούνται τα κέντρα τους.